زینب جلالیان
شهروند کُرد اهل ماکو
بازداشت: ۷ اسفندماه ۱۳۸۶
اتهامات: عضویت در حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) و اقدام مسلحانه علیه جمهوری اسلامی ایران
حکم: حبس ابد
وضعیت: محبوس در زندان یزد
زینب جلالیان، متولد ۱۳۶۱ و اهل روستای «دیم قشلاق» از توابع شهرستان ماکو است. وی ۷ اسفند ماه سال ۱۳۸۶ توسط نیروهای اداره اطلاعات کرمانشاه بازداشت شد و حدود سه ماه در بازداشتگاه ستاد خبری اداره اطلاعات کرمانشاه به اتهام «عضویت در حزب حیات آزاد کردستان (پژاک)» تحت شکنجه‌های جسمی و روحی شدید قرار گرفته و پس از آن به کانون اصلاح و تربیت کرمانشاه منتقل شده بود.
این زندانی سیاسی زن در تاریخ ۱۳ آذرماه سال ۱۳۸۷، در شعبه یک دادگاه انقلاب اسلامی کرمانشاه به ریاست قاضی مرادی به اتهامات «عضویت در پژاک» و «اقدام مسلحانه علیه جمهوری اسلامی ایران» به اعدام محکوم شد. بعد از اعتراض به این حکم، پرونده به شعبه ۴ دادگاه تجدید نظر استان کرمانشاه ارجاع داده شده و حکم عینا تایید شد. حکم صادره نهایتاً در زمستان سال ۱۳۸۸ به تایید دیوان عالی کشور رسید. وی در اسفند ۱۳۸۸ به صورت غیرمنتظره از زندان کرمانشاه به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل و بعد از پنج ماه نگهداری در این زندان مجددا به زندان دیزل‌آباد کرمانشاه بازگردانده شد.
به دنبال تلاش‌های زیادی که برای لغو حکم اعدام زینب جلالیان از سوی خانواده، وکیل و فعالان حقوق بشر صورت گرفت، حکم اعدام این زندانی سیاسی در آبان ماه سال ۱۳۹۰ با عفو رهبر جمهوری اسلامی ایران از اعدام به حبس ابد کاهش یافت. بعدها نیز در آذرماه سال ۱۳۹۳ با موافقت دادستانی و اداره اطلاعات، از کرمانشاه به زندان خوی انتقال یافت.
لازم به ذکر است امیرسالار داوودی، یکی از وکلای مدافع زینب جلالیان که نقش فعالی در پرونده وی داشت در تاریخ ۲۹ آبان ماه ۱۳۹۷ توسط نیروهای وزارت اطلاعات بازداشت شد. وی در اوایل خردادماه سال ۱۳۹۸ توسط شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ۱۱۱ ضربه شلاق و ۳۰ سال حبس محکوم شد که از این میزان مجازات حبس، ۱۵ سال آن قابلیت اجرایی دارد. زینب جلالیان در نامه‌ها و پیام‌های خود از زندان، بازداشت و صدور حکم سنگین برای وکیلش را به شدت محکوم کرده است.
زینب جلالیان هم‌اکنون در دوازدهمین سال حبس خود از بیماری‌های «ناخنک چشم» و «تب برفکی» رنج می‌برد و از تابستان سال ۹۸ نیز دچار سردردهای شدید شده که به گفته پزشکان متخصص ناشی از بیماری «میگرن» است.
زینب جلالیان از بهمن ماه ۱۳۹۵ در اعتراض به عدم رسیدگی پزشکی در خصوص بیماری گوارشی و وضعیت چشمانش دست اعتصاب دارو زده بود، اما با شروع سردردهای شدید و اصرار خانواده پذیرفت که از داروی میگرن استفاده کند اما به دلیل کارشکنی مسئولین زندان این داروها تاکنون به وی تحویل داده نشده است.
در تیرماه سال ۹۸ در جریان بازدید هیئتی از بازرسان سازمان زندان‌ها از زندان خوی، یکی از بازرسان به زینب جلالیان اعلام کرده بود که تا زمانی که نامه‌ای مبنی بر ابراز پیشمانی منتشر نکند از درمان محروم خواهد بود که با پاسخ رد این زندانی مواجه شده بود. پیشتر نیز وزارت اطلاعات شرط انتقال زینب جلالیان به بیمارستان را انجام مصاحبه تلویزیونی اعلام کرده بود.
زینب جلالیان در سال ۱۳۹۹ به صورت ناگهانی و بدون ارائه دلیل خاصی از زندان خوی به زندان‌های قرچک ورامین، زندان کرمان، کانون اصلاح و تربیت کرمانشاه و در نهایت در آبان ۱۳۹۹ به زندان یزد تبعید شد.
