شبکه حقوق بشر کردستان

شبکه حقوق بشر کردستان در گزارش‌های ماهانه خود به بررسی موارد نقض حقوق بشر در کردستان و نقض حقوق شهروندان کُرد در دیگر مناطق و شهرهای ایران طی یک ماه گذشته می‌پردازد.

با توجه به ممنوعیت فعالیت سازمان‌های مستقل حقوق بشری در ایران و تحت فشار قرار داشتن افرادی که در معرض نقض حقوق بشر قرار می‌گیرند و همچنین خانواده و نزدیکان آنها، انتشار گزارش‌های مستند و دقیق با دشواری زیادی همراه است.

به همین دلیل آمار و اطلاعات ارائه شده در این گزارش در برگیرنده تمام موارد نقض حقوق بشر نیست. این گزارش ماحصل بررسی اخبار و گزارش‌های انتشار یافته توسط شبکه حقوق بشر کردستان و راستی‌آزمایی گزارش‌های منتشر شده از سوی دیگر نهادهای حقوق بشری و سایت‌های خبری است.

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان در اسفند ۱۴۰۲

• کولبران

چهار کولبر به نام‌های جعفر فرجی٬ علی ضرغامی٬ محمد گنجه و عطا حسینی در مناطق مرزی شهرستان‌های بانه و سقز در استان کردستان، پیرانشهر در استان آذربایجان غربی و نوسود در استان کرمانشاه با تیراندازی مستقیم نیروهای مرزبانی ایران کشته شدند. همچنین رحیم محمدزاده، کولبر اهل سردشت پس از بازداشت توسط نیروهای مرزبانی در اثر شکنجه این نیروها جان‌باخته و پیکر وی از کوه به پایین پرتاب شد. دو کولبر نیز به نام‌های آرام منوچهری و سیوان باتر اهل مریوان استان کردستان در اثر واژگونی خوردو حین تعقیب و گریز از سوی نیروهای نظامی جان خود را از دست دادند. .

دست‌کم ۴۷ کولبر با تیراندازی نیروهای مرزبانی ایران زخمی شدند. شش کولبر به دلیل سقوط از ارتفاع در مسیر کولبری، ۵ کولبر به دلیل تصادفات جاده‌ای، ۴ کولبر به دلیل ضرب و شتم توسط نیروهای مرزبانی ایران و ۲ کولبر به دلیل ضرب و شتم توسط نیروهای مرزبانی عراق، ۲ کولبر به دلیل انفجار مین، ۱ کولبر به دلیل سنگ پرانی و ۱ کولبر دیگر به دلیل ضربات چاقوی نیروهای مرزبانی زخمی شدند.

• اعدام‌ها

حکم اعدام دست‌کم ۴ زندانی در زندا‌ن‌های مهاباد و ایلام به اتهامات مربوط به «قتل عمد» اجرا شده است. حکم یکی از این زندانیان بعد از تحمل ۳۲ سال حبس به اجرا درآمد.

• اعدام‌های فراقضایی

شعیب زارعی، پیشمرگه و از کادرهای حزب کومله کردستان ایران در تاریخ ۲۶ اسفند توسط یکی از عوامل جمهوری اسلامی در نزدیکی اردوگاه این حزب در روستای «زرگویز» شهر سلیمانیه در اقلیم کردستان ترور شد. عامل این ترور هنگام تلاش برای فرار از اقلیم کردستان توسط نیروهای امنیتی اقلیم کردستان در مرز پنجوین بازداشت شد. شعیب زارعی ۳۴ ساله و اهل شهر سروآباد استان کردستان حدود ده سال پیش به عضویت حزب کومله کردستان ایران درآمده بود.

• صدور حکم

دست‌کم برای ۲ هنرمند و شهروند کُرد از سوی دادگا‌ه‌های انقلاب اسلامی بوکان و ایلام به اتهامات سیاسی، احکام حبس و جریمه نقدی صادر و یا احکام آنها تایید شده است.

ساسان چمن‌آرا، هنرمند و فعال مدنی اهل ایلام، از سوی شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی این شهر به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام و به نفع گروه‌ها و رسانه‌های معاند» به ۳ ماه حبس تعزیری و پرداخت ۲۰ میلیون تومان جزای نقدی محکوم شد.

زانیار فتاحیان شهروند اهل بوکان از سوی شعبه ١٠١ دادگاه کیفری ۲ این شهرستان به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «تحریک مردم به قصد برهم زدن امنیت ملی» به ١٨ ماه حبس تعزیری محکوم شد.

• بازداشت‌ها

دست‌کم ۲۲ شهروند و فعال کُرد در شهرهای مختلف استان‌های، ایلام، کردستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و مشهد به اتهامات سیاسی توسط نهادهای امنیتی بازداشت شدند. چهار نفر از این افراد برای اجرای حکم به زندان منتقل شده‌اند. چهار نفر از آنان با تودیعه وثیقه به طور موقت آزاد و ۲ نفر دیگر هم بعد از چند ساعت بازجویی و دادن تعهد کتبی آزاد شدند. بقیه بازداشت‌شدگان همچنان در بازداشتگاه یا زندان به سر می‌برند و از سرنوشت برخی از آنها نیز اطلاعی در دست نیست.

حکم ۲۱ ماه حبس خانگی مهوش توسلی از بازداشت شدگان خیزش ژن ژیان ئازادی در پیرانشهر به اجرا درآمد. او ابتدا به ۲۱ ماه حبس تعزیری محکوم شده بود اما دادگاه آن را با ۲۱ ماه حبس خانگی با پابند الکترونیکی جایگزین کرد.

• انفجار مین

در تاریخ ۱۵ اسفند، انفجار مین باقی‌مانده از جنگ ایران و عراق در شهرستان مهران استان ایلام باعث زخمی شدن ۲ نفر شد. در تاریخ ۱۷ اسفند دو کولبر به نام‌های محمد میرانی و ابوبکر رستمیان در حین کولبری در مناطق مرزی نوسود در اثر انفجار مین زخمی شدند.

• زن‌کشی

دست‌کم ۳ زن کُرد در استان‌های آذربایجان غربی و کرمانشاه توسط مردان عضو خانواده با شلیک گلوله به قتل رسیدند.

• قتل شهروندان

در تایخ ۸ اسفند، نیروهای انتظامی در روستای «ساوان» شهرستان سردشت استان آذربایجان ‌غربی یک خودروی شخصی را هدف تیراندازی قرار دادند که در نتیجه آن یک کاسبکار کُرد به نام کاوان امجدی‌نیا کشته شد. تیراندازی به این خودرو در حالی صورت گرفت که فاقد هر گونه کالا بوده است.

• اعتصاب غذای زندانیان

کامران قاسمی، زندانی سیاسی کُرد محبوس در زندان مرکزی ارومیه، پس از قول مساعد مسئولین زندان مبنی بر موافقت با درخواست‌هایش در تاریخ ۲۳ اسفند به اعتصاب غذای خود پایان داد. او در تاریخ ۱۵ اسفند در اعتراض به مخالفت مسئولان زندان و اداره اطلاعات با درخواست مرخصی و آزادی مشروط دست به اعتصاب غذا زده بود.

• فشار بر زندانیان

در تاریخ ۷ اسفند، شاهین گله‌دار، زندانی سیاسی کُرد به دلیل مخالفت نهادهای امنیتی با درخواست مرخصی استعلاجی و محرومیت از آزادی مشروط در بند فوق‌امنیتی زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندان ارومیه اقدام به خودکشی کرد و جان باخت.

به دنبال انتشار گسترده خبر خودکشی و مرگ شاهین گله‌دار، زندانی سیاسی کُرد در بند سیاسی زندان ارومیه، روز ۹ اسفند نیروهای گارد زندان به دستور پیمان خانزاده، رئیس زندان به بند سیاسی و عقیدتی این زندان یورش بردند و ضمن تخریب وسایل زندانیان، تعدادی از آنها را مورد ضرب و شتم قرار دادند. همزمان با یورش نیروهای گارد زندان، دو زندانی کُرد به نام‌های حسن‌ عمرپور و اشکان عثمان‌ نژاد اقدام به خودسوزی کردند و از ناحیه پا دچار سوختگی شدند.

در تاریخ ۱۳ اسفند، دو زندانی جرایم عادی به نام‌های توحید غزنوی و سجاد خداجو پس از شکنجه توسط اکبر ماهری، رئیس اندرزگاه ۱-۲، زندان مرکزی ارومیه به بند امن این زندان منتقل شدند. همزمان ده‌ها مامور گارد این زندان به خوابگاه ۱-۲ یورش برده و ضمن بازرسی این بند بسیاری از وسایل شخصی زندانیان را تخریب کردند. در اوایل اسفندماه به دنبال انتشار نامه‌ سرگشاده بیش از ۸۰۰ زندانی در زندان مرکزی ارومیه با درخواست استعفای پیمان خانزاده، رئیس زندان مرکزی ارومیه، فشار و شکنجه زندانیان به صورت گسترده افزایش پیدا کرده است.

سامان یاسین، از بازداشت‌شدگان خیزش ژن ژیان ئازادی در تهران که از یک سال و نیم پیش در بازداشت به سر می‌برد، روز سه‌شنبه ۱۵ اسفند از زندان قزل‌حصار کرج به بیمارستان روانپزشکی امین‌آباد شهرری تهران منتقل شد. او پیشتر در نامه‌ای سرگشاده به رئیس قوه قضاییه ایران نسبت به ادامه بلاتکلیفی خود در زندان اعتراض کرده بود.

• حقوق صنفی

محمد مرادی نصاری، نویسنده اهل ایلام و دانشجوی دکتری ادبیات دانشگاه کردستان که در آبان سال جاری پس از قبولی نهایی در آزمون دبیری در یکی مدارس شهر سنندج شروع به تدریس کرده بود، در هفته‌های گذشته با فشار نهادهای امنیتی و هسته گزینش اداره آموزش و پرورش سنندج از کار اخراج شده است.